Studenci zagraniczni planujący rozpoczęcie studiów w Polsce stanęli przed nowymi wyzwaniami w związku z zaostrzeniem zasad przyznawania wiz studenckich. Na początku sierpnia 2024 roku Ministerstwo Spraw Zagranicznych (MSZ) niespodziewanie zmieniło wytyczne dotyczące wiz, co znacznie utrudnia obcokrajowcom ubieganie się o wizy studenckie, a w konsekwencji stanowi barierę dla legalnego pobytu w Polsce i rozpoczęcia nauki na polskich uczelniach.
Wizy studenckie, które często stanowiły pierwszy krok na długiej drodze do osiedlenia w Polsce w celu podjęcia nauki na uczelni wyższej, będą trudniej dostępne, szczególnie dla cudzoziemców z krajów takich jak Indie, Algieria, Katar czy Tunezja. Nowe wymogi wizowe, wprowadzone tuż przed rozpoczęciem nowego roku akademickiego, są oceniane przez wielu jako praktycznie niemożliwe do spełnienia dla cudzoziemców. Decyzja MSZ, ogłoszona na stronach internetowych polskich ambasad w poszczególnych państwach, wpłynie na setki studentów zagranicznych, którzy już za kilka tygodni mieli przyjechać do Polski i rozpocząć naukę na uczelniach wyższych w roku akademickim 2024/2025.
Na czym polegają zmiany w procedurach wizowych?
Do tej pory proces ubiegania się o wizę studencką do Polski był dla cudzoziemców przejrzysty i umiarkowanie wymagający. Ubiegający się o wizę cudzoziemcy musieli przedstawić zaświadczenie z uczelni o przyjęciu na studia, potwierdzenie opłacenia czesnego oraz ubezpieczenia na życie. Dodatkowo konieczne było udokumentowanie posiadania wystarczających środków na utrzymanie się w Polsce. Po zebraniu wszystkich tych dokumentów cudzoziemcy składali wniosek wizowy i oczekiwali na spotkanie z polskim konsulem w konsulacie właściwym dla ich miejsca zamieszkania.
Nowo wprowadzone zmiany znacząco komplikują ten proces. Od studentów zagranicznych pochodzących z wybranych krajów wymaga się teraz dodatkowo uzyskania uznania świadectwa ukończenia szkoły średniej, co jest formalnością, którą mogą przeprowadzić jedynie polskie kuratoria oświaty. Ten nowy wymóg jest praktycznie niemożliwy do spełnienia dla cudzoziemców przebywających jeszcze poza Polską, którzy dopiero aplikują o wizę studencką.
Dlaczego zmiany w procedurach wizowych budzą kontrowersje?
Proces uzyskania uznania świadectwa ukończenia szkoły średniej często wymaga osobistego spotkania w kuratorium, co dla obcokrajowców nieposiadających jeszcze wizy wjazdowej do Polski jest fizycznie niewykonalne. Co więcej, terminy spotkań w kuratoriach są ustalane z kilkutygodniowym wyprzedzeniem, co dodatkowo utrudnia szybkie uzyskanie niezbędnych dokumentów. Studenci, którzy już złożyli wnioski wizowe, zostali poinformowani o konieczności uzupełnienia dokumentacji o uznanie świadectwa w ciągu zaledwie 7 dni.
Nawet ewentualna zmiana procedury uznawania świadectw przez kuratoria na formę korespondencyjną, która pozwalałaby na przesyłanie oryginałów drogą pocztową lub skanów dokumentów mailowo, nie rozwiązuje problemu. Proces ten jest zbyt czasochłonny, by studenci zagraniczni mogli spełnić wymóg dostarczenia dokumentu w ciągu wyznaczonych 7 dni. W efekcie, wielu potencjalnych studentów staje przed ryzykiem utraty szansy na rozpoczęcie studiów w Polsce w nadchodzącym roku akademickim 2024/2025, co budzi poważne obawy zarówno wśród nich, jak i w środowisku akademickim.
Warto zwrócić uwagę, że unijne dyrektywy, wdrożone do polskiego porządku prawnego, nie nakładają obowiązku dołączania tego rodzaju dokumentu do wniosku o wydanie wizy w celu podjęcia studiów w Polsce. W świetle obowiązujących przepisów nowe wymogi stawiane studentom mogą budzić wątpliwości co do ich spójności z obowiązującym prawem unijnym oraz stanowią wyraźne utrudnienie w porównaniu do przepisów obowiązujących w innych państwach UE dla cudzoziemców ubiegających się o wizy studenckie.
Kogo jeszcze dotyczą zmiany w procedurze wizowej dla zagranicznych studentów?
Nowe zmiany w procedurze wizowej mają daleko idące konsekwencje, które wykraczają poza indywidualne trudności poszczególnych zagranicznych studentów. Dla wielu z nich nadchodzący rok akademicki 2024/2025 może okazać się niedostępny z powodu nowych, restrykcyjnych wymogów.
Środowisko akademickie w Polsce z niepokojem obserwuje wprowadzane zmiany, obawiając się, że mogą one znacząco wpłynąć na różnorodność i otwartość polskich uczelni. Polska, która przez lata zyskiwała na międzynarodowej atrakcyjności jako cel edukacyjny, może teraz stracić na popularności wśród zagranicznych studentów. Spadek liczby cudzoziemców rozpoczynających studia w Polsce może z kolei negatywnie wpłynąć na pozycję polskich uczelni na arenie międzynarodowej, co będzie miało dalekosiężne skutki zarówno dla instytucji edukacyjnych, jak i dla polskiej gospodarki.
Dalsze kroki podejmowane przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych w sprawie procedur wizowych będą bacznie obserwowane przez całe środowisko akademickie oraz przez samych studentów zagranicznych, którzy nie tracą nadziei na ewentualne złagodzenie nowych wytycznych. Rozwój sytuacji będzie miał kluczowe znaczenie dla przyszłości wielu młodych ludzi, którzy widzą w Polsce miejsce nie tylko do nauki, ale także do budowania swojej kariery zawodowej i życia na stałe.
