Analizując sytuację demograficzną Europy oraz polski rynek pracy pod kątem trendów występujących w poszczególnych branżach możemy zidentyfikować trzy główne powody, dla których polscy pracodawcy powinni, choć w tym przypadku bardziej adekwatne byłoby stwierdzenie, są zmuszeni, do otworzenia drzwi swoich przedsiębiorstw dla zagranicznych pracowników.
Pierwszym z negatywnych trendów jest znaczny spadek demograficzny, który zgodnie z przewidywaniami ekspertów przyczyni się do skurczenia polskiego społeczeństwa o 10% do roku 2050.
Drugi argument wskazujący na poważne problemy polskiego rynku pracy wynika niejako wprost z pierwszego trendu i jest nim starzenie się polskiego społeczeństwa, które spowoduje w przyszłości trwałą i nieodwracalną barierę wzrostu gospodarczego. Z tym problemem mierzą się także inne kraje wspólnoty europejskiej, które już rozpoczęły wprowadzanie rozwiązań systemowych dotyczących wypełniania luk na rynku pracy zagraniczną siłą roboczą.
Trzecim problemem polskiej gospodarki jest nadmierna migracja wysoko wykwalifikowanych pracowników, co jest związane z gwarancją lepszych warunków zatrudnienia oraz wyższych płac w krajach wysoko rozwiniętego zachodu.
Zagraniczni pracownicy – branże w których najbardziej potrzebujemy wsparcia zagranicznych pracowników
IT i sektor nowych technologii
Wiele dziedzin polskiej gospodarki mierzy się obecnie z niedostatkami siły roboczej. Szczególnie dotkliwe skutki tego deficytu odczuwa branża technologiczna. Zbyt mała liczba absolwentów polskich uczelni technicznych na kierunkach takich jak informatyka, automatyka czy robotyka sprawia, że tak ważny w utrzymaniu dodatniego wzrostu gospodarczego rozwój firm z branż IT jest spowolniony. Faktem jest, że w obecnych czasach każda branża, od automotive do sektora medycznego jest ściśle powiązana z tzw. high tech industry, w którym od lat, jako kraj, notujemy niedobory.
Ustawodawca przewidział pewne ułatwienia w zatrudnianiu cudzoziemców posiadających kwalifikacje informatyczne, jednak wprowadzone rozwiązania powinny być znacznie szersze aby doprowadzić do wzrostu konkurencyjności Polski względem innych krajów Unii Europejskiej w kontekście atrakcyjności dla specjalistów i absolwentów uczelni technicznych z innych krajów.
Opieka medyczna
Kolejną branżą, w której deficyt jest szczególnie wysoki to sektor medyczny. W przypadku personelu medycznego najlepiej widoczny jest problem migracji polskich pracowników na zagraniczne rynki, głównie skandynawskie czy brytyjski. Lekarzom, pielęgniarkom oraz pozostałemu personelowi medycznemu za granicą oferowane są znacznie wyższe standardy zatrudnienia i idące za tym nieproporcjonalne do polski, wyższe zarobki. Brak jest rozwiązań, które zachęcają tą grupę pracowników do pozostania czy powrotu do kraju, z drugiej strony, brak też rozwiązań, które sprawią, że polski sektor opieki medycznej będzie atrakcyjny dla pracowników zagranicznych.
Choć liczba cudzoziemców nostryfikujących swoje zagraniczne dyplomy w Polsce wciąż rośnie, branża medyczna w Polsce jest jedną z notujących najwyższy deficyt, bez widoków na dynamiczną poprawę tej sytuacji.
Budownictwo
Rosnące zapotrzebowanie na pracowników notuje także branża budowlana. Tu potrzeby są różne, w zależności od oczekiwanego poziomu kwalifikacji obcokrajowca. Wprowadzone zostały ułatwienia w zatrudnianiu pracowników wykonujących tzw. prace proste, nie wymagające szczególnych umiejętności czy doświadczenia. Potrzeby w tej branży są zaspokajane głównie przez obywateli Ukrainy, których masowy napływ do Polski trwa już od lat, a od lutego 2022r. został zintensyfikowany ze względu na inwazję Rosji na terytorium tego kraju.
Duża koncentracja cudzoziemców w sektorach wykazujących zapotrzebowanie głównie na pracowników wykonujących prace proste nie jest zjawiskiem pożądanym i należy unikać zwiększenia napływu wyłącznie nisko wykwalifikowanej kadry, stawiając pewne limity zarówno w odniesieniu do branż jak i w odniesieniu do kwalifikacji zagranicznych pracowników relokujących się do naszego kraju.
Transport
Wysoki poziom deficytu rejestruje się także w branży transportowej. Otwarcie się rynków unijnych i swobodny przepływ towarów od lat przyczynia się do dużego zapotrzebowania na zatrudnienie kierowców, zarówno tych krajowych, jak i międzynarodowych. Polscy przedsiębiorcy przyswoili sobie już zasady obowiązujące pracowników zagranicznych zatrudnionych w roli kierowców, a kolejne nowelizacje przepisów wprowadzają korzystne rozwiązania w tym zakresie.
Rolnictwo
Niedobory kadrowe to problem rolników w całej Polsce. Sytuacja uwydatnia się zazwyczaj w miesiącach zbiorów, niejednokrotnie doprowadzając do tego, że plony zostają zmarnowane ze względu na brak rąk do pracy. Implementacja dyrektywy parlamentu europejskiego i wprowadzenie specjalnego rodzaju zezwolenia na pracę sezonową nie sprawiła, że sytuacja sektora rolnego uległa znacznej poprawie, tu także biurokratyczne zasady stają w sprzeczności z interesem polskich rolników.
Pozostałe branże
Wskazany powyżej katalog jest dużo szerszy, wśród deficytowych branż znajduje się także przemysł i pracę produkcyjne. Wciąż na rynku pracy brakuje rzemieślników, czego skutkiem jest niska jakość kształcenia w polskich szkołach zawodowych. Od lat możemy także zaobserwować dominację cudzoziemców, zwłaszcza obywatelek Ukrainy zatrudnionych, bądź prowadzących własne biznesy w branży beauty. Polski rynek zatrudnienia stoi zatem otworem dla cudzoziemców, a branże dla pracowników zagranicznych są różnorodne i ogólnodostępne.
Rozwiązania mogące poprawić konkurencyjność Polski jako rynku zatrudnienia dla cudzoziemców
Aby Polska gospodarka mogła się rozwijać konieczne jest zapewnienie odpowiedniego poziomu siły roboczej we wszystkich branżach, począwszy od pracowników wykonujących prace proste, po wysoko wykwalifikowaną kadrę specjalistów. Analitycy wskazują, że wyłącznie z pomocą zagranicznych pracowników zatrudnionych w Polsce zmniejszone mogą zostać niedostatki, które obecnie notujemy. Istnieje szereg pomysłów w jaki sposób uatrakcyjnić i wypromować nasz kraj jako wiarygodny i opłacalny rynek zatrudnienia.
Podstawowe zmiany powinny zostać wprowadzone w ustawodawstwie regulującym zatrudnianie cudzoziemców w Polsce. Nie wystarczające będą kolejne nowelizacje, wymagana jest gruntowna reforma prawa, która uprości i skróci procedury związane z uzyskaniem Zezwoleń na pracę. Innowacja postępowań pobytowych toczących się po przyjeździe cudzoziemca do Polski, jak również usprawnienie działania jednostek konsularnych wydających wizy , to zabiegi, które sprawią, że wielu cudzoziemców rozważy kontynuowanie swojej kariery w Polsce.
