W ostatnich latach coraz więcej ludzi z różnych powodów decydują się opuścić kraj rodzinny i wyemigrować do Europy. Często są to nie tylko pojedyncze osoby chcące rozwijać swoją karierę, ale również całe rodziny z dziećmi. Zgodnie ze statystykami Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na dzień dzisiejszy w Polsce przebywa niespełna 2 miliony zatrudnionych imigrantów. Mając do dyspozycji wyspecjalizowanych cudzoziemców w Polsce jak i poza nią, pracodawcy często preferują zatrudnienie pracownika zagranicznego lub relokowanie go do Polski. Nieznajomość prawa imigracyjnego sprawia jednak, że firmy napotykają wiele komplikacji, co wiąże się ze stratą czasu oraz pieniędzy. Procedura zatrudnienia cudzoziemca w Polsce znacznie różni się od zatrudnienia obywatela Polski.
Najczęstsze obawy pracodawców przed zatrudnianiem obcokrajowców
Pracodawców chcących zatrudnić cudzoziemca można podzielić na dwie kategorie. Pierwszą z nich są najczęściej firmy z sektora małych przedsiębiorstw, których przedstawiciele nie są świadomi, z czym wiąże się zatrudnianie obcokrajowców. Często taki pracodawca sprawdza jedynie legalność pobytu, odpowiednią umowę, a następnie od razu zgłasza pracownika do ubezpieczeń społecznych. Niestety nieznajomość prawa imigracyjnego nie zwalnia z przestrzegania przepisów i przy pierwszej kontroli pracodawca ryzykuje otrzymaniem kary finansowej, a w szczególnych przypadkach nawet kary pozbawienia wolności.
Drugą kategorią są pracodawcy, którzy mają świadomość, że procedura jaką jest zatrudnienie cudzoziemca wymaga dokumentów legalizujących nie tylko pobyt, ale również zatrudnienie, natomiast towarzyszy im mnóstwo obaw.
- Duża ilość biurokracji – między innymi wypełnianie dużej ilości, często niezrozumiałych wniosków. Właściwa weryfikacja dokumentów, w których posiadaniu jest cudzoziemiec. Brak świadomości jakie kroki należy poczynić w pierwszej kolejności oraz jakie dokumenty są wymagane do danej procedury.
- Brak wiedzy w zakresie prawa imigracyjnego – wiedza na temat zatrudniania obcokrajowców nie jest wszechobecna i łatwa do zdobycia. Zakładając działalność gospodarczą człowiek uzyskuje podstawowe informacji na tematy podatkowe czy rozliczeniowe, natomiast nie ma świadomości, że umowa o pracę nie zawsze jest dokumentem legalizującym pracę. Pracodawca chcąc zatrudnić obcokrajowca musi posiadać odpowiednią wiedzę, wyszkolić pracownika lub skorzystać z usług zewnętrznego dostawcy.
- Kontakt z organami administracji publicznej – skontaktowanie się z urzędem to nie lada wyzwanie. Aby dodzwonić się do Urzędu potrzeba dużej ilości czasu, ze względu na kolejkę dzwoniących, a na wiadomości e-mail można czekać nawet do kilku tygodni. Po uzyskaniu kontaktu z urzędem często odpowiedzi są zbyt ogólne i niewyczerpują zakresu zadanego pytania.
- Odległe terminy – każdy organ administracji publicznej wyznacza własne zasady rezerwacji terminów. Niekiedy są one bardzo odległe, nawet do kilku miesięcy w przód, co wiąże się z odroczeniem planowanej daty zatrudnienia cudzoziemca.
- Strony internetowe organów administracji publicznej – informacje zawarte na stronie często nie są aktualizowane zgodnie z najnowszymi zmianami w prawie. Zdarza się, że użyta pisownia zawiera zwroty niezrozumiałe dla osoby, która korzysta ze strony po raz pierwszy.
- Dotrzymywanie terminów urzędowych – obowiązki pracodawcy nie kończą się w momencie uzyskania odpowiedniego dokumentu. Istnieje szereg zobowiązań, które należy wykonać w krótkim terminie czasowym, czego niedopełnienie wiąże się z karami finansowymi, a także z brakiem możliwości zatrudnienia cudzoziemców w przyszłości.
Zatrudnienie obcokrajowca spoza UE oraz relokacja do Polski
Jednym z bardziej skomplikowanych procesów dla polskiego pracodawcy jest zatrudnienie obcokrajowca spoza Unii Europejskiej. Faktem jest, iż wiąże się to z nieco bardziej złożoną procedurą, ponieważ pierwsze kroki należy poczynić kilka miesięcy przed przyjazdem cudzoziemca do Polski. Zakładając, że zostaną prawidłowo wykonane wszystkie kroki rozpoczynając od uzyskanie zezwolenia na pracę, a kończąc przyjazdem cudzoziemca do Polski, pracodawca ponosi pewne ryzyko:
- Cudzoziemiec może okazać się nieuczciwym człowiekiem i zrezygnować
z zatrudnienia przed przyjazdem do Polski lub krótko po relokacji; - Cudzoziemiec może mieć długi okres wypowiedzenia u poprzedniego pracodawcy;
- Cudzoziemiec może nie posiadać niezbędnych dokumentów, lub nie dopilnować upływu daty ważności paszportu;
- Cudzoziemiec może nie otrzymać wizy w konsulacie z przyczyn niezależnych od pracodawcy.
Każde powyższe ryzyko wiąże się z wydłużonym czasem oczekiwania na właściwego specjalistę oraz w niektórych przypadkach stratami finansowymi.
Zatrudnienie obcokrajowca bez zezwolenia, z Kartą Polaka lub z UE
Bardziej uproszczoną procedurą zatrudniania cudzoziemców jest rekrutowanie pracowników, dla których nie istnieje obowiązek wnioskowania o zezwolenie na pracę. Takimi osobami są m.in. obcokrajowcy: posiadający Kartę Polaka, pochodzący z Unii Europejskiej, będący absolwentami polskich uczelni wyższych, posiadający pobyt stały lub pobyt rezydenta długoterminowego UE i inne (więcej na ten temat znajdziesz pod linkiem). Zatrudnienie cudzoziemca z kartą polaka lub zatrudnienie obcokrajowca bez zezwolenia nie oznacza jednak, że ominą pracodawcę obowiązki, biurokracja czy przepisy prawa imigracyjnego. Aby uniknąć złych konsekwencji podczas kontroli z Urzędu Pracy lub Straży Granicznej należy bardzo dokładnie przeprowadzić weryfikację dokumentów cudzoziemca, co wymaga posiadania wiedzy w tym zakresie.
